يادنامه مير رضي الدين آرتيماني
مجموعه مقالات همايش منطقه‌اي بزرگداشت شاعر و عارف عصر صفوي
به اهتمام: دکتر محمود حکم آبادي و حسين انصاري
ويرايش و تدوين: حسين انصاري
انتشارات انصاري
نوبت چاپ: اول، بهار 1388
شمارگان: 1200
قيمت: 5200تومان
اين کتاب شامل شانزده مقاله است…
اين يادنامه کاملترين کتاب در باره‌ي ميررضي آرتيماني است. پخته ترين نوشتارها در زمينه‌ي شناخت شاعر به ويژه شعر او را مي‌توان در اين کتاب يافت.
اين کتاب براي اساتيد و دانشجويان رشته ادبيات مرجعي مفيد و براي علاقمندان به مطالعه فرهنگ و ادب تويسرکان کتابي خواندني است.
در پشت جلد کتاب آمده است:
مير رضي درميان ورق پاره‌هاي تاريخ گم شده است. تذکره‌ها و تاريخ ادبيات‌ها هم گذرا مطالبي نوشته و ردّ شده‌اند.اما مهم اين است که او اينک به عنوان ساقي نامه سرايي معروف در پهنه‌ي تاريخ جاي گرفته و نمي‌توان او را به خاموشي تاريخ سپرد.
رضي در سرودن غزل، قصيده، رباعي،ترجيع و مثنوي مهارت داشته است. سادگي انتخاب و رواني بيان، از ويژگي‌هاي شعر اوست که صاحب نظران و ادب دوستان را به او متوجه کرده است.
وي از جمله شاعراني بوده که در بند وزن و قافيه متکلف نبوده و در حقيقت شعر را به جهت نشان دادن واقعيت‌ها و جلوه گر کردن احساسات و تجربه‌هاي فردي و دروني خود مي‌سروده است و بس. شعرهاي رضي نشان از انديشه‌هاي عارفانه‌‌‌‌‌ي او دارد.
درک محضر بزرگان فلسفه و عرفان چون ميرزا ابراهيم حسني همداني از پيشروان اهل معرفت آن ديار، مي‌تواند نشانه‌هاي گرايش شاعر به سر چشمه‌هاي جوشان عرفان باشد.
شعرهاي سوزناک عارفانه او تمام ادعاها را به اثبات مي‌رساند. او رباعيات و غزل‌هاي نغز عارفانه و قلندرانه و حتي انتقادي دارد که مي‌توان رد پاي مضامين حافظ را در آنها يافت. همان چهره‌هاي منفي شعرحافظ: زاهد، عابد و نگرش‌هاي منفي به مدرسه و خانقاه که درشعر حافظ هست، در شعر رضي هم ديده مي‌شود. همان انتقادهايي که خواجه شيراز به رياکاران و زاهد نمايان فريبکار دارد، رضي آرتيماني نيز همچون او به مخالفت برخاسته، به سان تصويرگري ماهر، چهره‌ي آلوده شدگان به تزوير را نقاشي کرده است:
سبحه‌ي زهدوسالوسي‌خرقه‌ي زرق و شيادي
آه از ايـن خداترسي، داد از اين مسلـماني
(ديوان رضي/143)